ان شای الله

امام رضاعلیه السلام فرمود: مراد از مكر خدا، كیفرِ مكر است وگرنه او اهل مكر نیست.58
گرچه آیه به یكى از سنّت‌هاى الهى اشاره دارد، ولى با توجّه به آیات قبل كه حضرت عیسى كفر بنى‌اسرائیل را احساس كرد و با توجّه به آیه بعد كه خداوند عیسى‌علیه السلام را به آسمان بالا برد، استفاده مى‌شود كه مراد از مكر در اینجا، توطئه‌ى قتل حضرت عیسى است كه گروهى در زمان آن حضرت براى خاموش كردن دعوت او نقشه‌ها كشیده و تدبیرها نمودند، حتّى براى حبس و دستگیرى و معرّفى او جایزه تعیین و مقدّمات اعدام و به دار آویختن او را فراهم كردند. امّا خداوند نقشه‌ى آنها را نقش برآب كرد و او را به بهترین شكل نجات داد.

اراده وتدبیر خدا، بالاتر از هر تلاش، حركت وتدبیر است. «واللّه خیرالماكرین»

نمونه عینى و عملى تدبیر الهى در برابر مكر دشمنان، در این آیه بیان شده است.
امام باقرعلیه السلام فرمود: معراج حضرت عیسى‌علیه السلام، در شب 21 ماه مبارك رمضان بوده است.

جهانى بودن اسلام، منافاتى با وجود اقلیّت‌هاى مذهبى در پناه اسلام ندارد. از عبارت «الى یوم‌القیامة» استفاده مى‌شود كه یهود و نصارى تا قیامت مى‌باشند.

بازگشت همه به سوى خداست و او داور بى‌چون و چراست. «الىّ مرجعكم»

در تفسیر اطیب‌البیان، نمونه‌اى از عذاب‌هاى دنیوى بنى‌اسرائیل، این‌گونه آمده است: 37 سال پس از حضرت مسیح، شخصى به نام طیطوس كه از قیصرهاى روم بود، بر یهود مسلّط شد ومیلیون‌ها نفر از آنان را كشته وهزاران نفر را به اسارت گرفت. او دستور داد اموال آنان را به آتش كشیده و یا غارت كنند و اسیران آنها را طعمه‌ى درندگان كند.
در كنار تهدید كفّار، تشویق اهل ایمان لازم است، چنانكه در كنار ایمان، انجام كارهاى نیك لازم است.

سروكار كفّار با خودِ خداست. «فاعذبّهم»
هرچه اتمام حجّت بیشتر باشد، قهر خدا بر انكار كنندگان بیشتر خواهد بود. كسانى كه زنده كردن مرده را از عیسى مى‌بینند، ولى ایمان نمى‌آورند، مستحق هر نوع عذابى هستند. «فاعذبهم عذاباً الیماً»

گاهى خداوند در این دنیا نیز مجازات مى‌دهد. «فى الدنیا و الاخرة»

در برابر قهر خدا، هیچ قدرتى نمى‌تواند مانع باشد. «و ما لهم من ناصرین»

عالی...

ممنون از محبتتون

گروهى از نصارى وارد مدینه شده و به حضور پیامبر صلى الله علیه وآله رسیدند. آنان در گفتگو با پیامبر صلى الله علیه وآله ولادت عیسى علیه السلام را بدون داشتن پدر، نشانه و دلیل الوهیّت او عنوان كردند. این آیه نازل شد وجواب آنان را چنین بیان نمود: اگر تولّد بدون پدر، دلیل خدا یا فرزند خدا بودن است، خلقت حضرت آدم كه مهم‌تر است، چون نه پدر داشت و نه مادر. پس چرا شما آدم را خدا یا فرزند خدا نمى‌دانید؟!

جالب شد

كلمه‌ى «مُمتَرین» از «مِرْیة» به معناى شك و تردید است. عین این آیه در سوره‌ى بقره آیه 147 نیز آمده است. با این آیه روشن مى‌شود كه سخن حقّ و پایدار تنها از جانب خدایى است كه خود حقّ و ثابت است وگرنه از انسان‌هایى كه در طوفان هوسها و غرایز ثباتى ندارند، قانون و سخن پایدار را نمى‌توان انتظار داشت.

واژه‌ى «نَبتَهل» از ریشه‌ى «اِبتهال» به معناى بازكردن دست‌ها و آرنج‌ها براى دعا، به سوى آسمان است واین آیه به دلیل این واژه، به آیه‌ى مباهله معروف گشته است. مباهله، یعنى توجّه و تضرّع دو گروه مخالف یكدیگر، به درگاه خدا و تقاضاى لعنت و هلاكت براى طرف مقابل كه از نظر او اهل باطل است.60
در تفاسیر شیعه و سنى و برخى كتب حدیث و تاریخ مى‌خوانیم كه در سال دهم هجرى، افرادى از سوى رسول خدا صلى الله علیه وآله مأمور تبلیغ اسلام در منطقه نجران از بلاد یمن شدند. مسیحیانِ نجران نیز هیئتى را به نمایندگى از سوى خود براى گفتگو با پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله به مدینه گسیل داشتند. با وجود گفتگوهایى كه میان آنان و پیامبر صلى الله علیه وآله ردّ وبدل شد، باز هم آنان بهانه‌جویى كرده و در حقّانیّت اسلام ابراز تردید مى‌كردند. این آیه نازل شد و خطاب به پیامبر فرمود: به كسانى كه با تو محاجّه و جدال كرده، و از قبول حقّ شانه خالى مى‌كنند، بگو: بیایید با فراخواندن فرزندان و زنان و خودمان، خدا را بخوانیم و با حالت تضرّع و ابتهال بر دروغگویان نفرین كنیم و هر نفرینى كه دامن گروه مقابل را گرفت، معلوم مى‌شود كه راه او باطل است و با این وسیله به این گفتگو و جدال پایان دهیم.

هنگامى كه نمایندگان مسیحیان نجران، پیشنهاد مباهله را از رسول اكرم‌صلى الله علیه وآله شنیدند، به یكدیگر نگاه كرده و متحیّر ماندند. آنان مهلت خواستند تا در این باره فكر و اندیشه و مشورت كنند. بزرگِ نصارى به آنها گفت: شما پیشنهاد را بپذیرید و اگر دیدید كه پیامبر با سر وصدا و جمعیّتى انبوه براى نفرین مى‌آید، نگران نباشید و بدانید كه خبرى نیست، ولى اگر با افراد معدودى به میدان آمد، از انجام مباهله صرف‌نظر و با او مصالحه كنید.

روز مباهله، آنها دیدند كه پیامبر اسلام صلى الله علیه وآله همراه با دو كودك و یك جوان و یك زن بیرون آمدند. آن دو كودك، حسن و حسین‌علیهما السلام و آن جوان، علىّ‌بن ابى‌طالب‌علیهما السلام و آن زن فاطمه‌ى زهراعلیها السلام دختر پیامبر صلى الله علیه وآله بودند.

اُسقف مسیحیان گفت: من چهره‌هایى را مى‌بینم كه اگر از خداوند بخواهند كوه از جا كنده شود، كنده مى‌شود. اگر این افراد نفرین كنند، یك نفر مسیحى روى زمین باقى نمى‌ماند. لذا از مباهله اعلام انصراف كرده و حاضر به مصالحه شدند.61

این ماجرا، علاوه بر تفاسیر شیعه، در منابع معتبر اهل سنّت نیز آمده است.62

روز مباهله، بیست وچهارم یا بیست و پنجم ماه ذى‌الحجّه بوده و محل آن در روزگار پیامبر صلى الله علیه وآله در بیرون شهر مدینه بوده كه اكنون داخل شهر قرار گرفته و در آن محل، مسجدى به نام «مسجد الاجابة» ساخته شده است. فاصله‌ى این مسجد تا مسجدالنّبى تقریباً دو كیلومتر است. «الّلهم ارزقنا زیارته و شفاعته»

بر اساس روایتى در تفسیر المیزان، دعوت به مباهله مخصوص نصارى نبوده و پیامبر صلى الله علیه وآله از یهودیان نیز براى مباهله دعوت كردند.

مباهله، خاصّ زمان پیامبرصلى الله علیه وآله نبوده است، بلكه براساس برخى از روایات، دیگر مؤمنان نیز مى‌توانند مباهله كنند. امام صادق‌علیه السلام در این‌باره دستوراتى داده‌اند.63

سؤال: در این ماجرا تنها فاطمه زهراعلیها السلام حضور داشت، پس چرا قرآن كلمه‌ى جمع «نسائنا» را بكار برده است؟

پاسخ: در قرآن مواردى است كه خداوند از یك نفر به صورت «جمع» یاد مى‌كند، مانند آیه 181 سوره آل‌عمران كه یك نفر از روى توهین گفت: خدا فقیر است، ولى آیه به صورت جمع مى‌فرماید: «الّذین قالوا انّ اللّه فقیر» چنانكه قرآن درباره حضرت ابراهیم‌علیه السلام مى‌فرماید: ابراهیم یك امّت است، با آنكه یك‌نفر بیشتر نبود.

گرچه پیامبر مى‌توانست خود شخصاً نفرین كند وكارى به علىّ، فاطمه، حسن و حسین‌علیهم السلام نداشته باشد، ولى خدا و رسول، با این عمل به ما فهماندند كه این افراد، یاران و شریكان رسول خدا در دعوت به حقّ و هدف او هستند و همراه او آماده‌ى استقبال از خطر بوده و تداوم‌گر حركت او مى‌باشند.